Iedereen met belangstelling voor het vitaal houden van bijenvolken is welkom bij de deelcursus Bijengezondheid. In deze cursus zal het gaan om het vergroten van de kennis en vaardigheid bij het opsporen en oplossen van de meest voorkomende bijenziekten. Over de kwetsbaarheid van het bijenvolk in verschillende situaties, en welke preventieve maatregelen het volk helpen om te overleven.

In 2024 zal er geen cursus Bijengezondheid worden aangeboden.
Echter, de modules Zwermregulering, Natuurlijk-imkeren en Productie-imker zullen wel doorgaan zoals gepland. Er zijn nog enkele plekken beschikbaar voor deze cursussen, dus we moedigen geïnteresseerden aan om zich snel aan te melden.

Schrijf je in voor het seizoen 2025, klik hier

Planning cursus 2025 – indicatie

Afhankelijk van de ontwikkeling van de dracht en van de volken.

Les	Cursus	Datum	Tijd	Dag	Locatie
1e	Theorie Hoe zorg je voor gezonde bijen, een ‘vitale’ bedrijfsvoering	20 maart	19.30 uur	maandag
2e	Theorie Kennen, herkennen, oplossen van zieke bijen en broed	27 maart	19.30 uur	maandag
3e	Theorie Gezondheid analyse, diverse methode en gebruik.	3 april	19.30 uur	maandag
4e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, materiaal , ruimte , voedsel, oplossen problemen	22 april	16.00 uur	zaterdag
5e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, materiaal , ruimte , voedsel, oplossen problemen	13 mei	15.00 uur	zaterdag
6e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, materiaal , ruimte , voedsel, oplossen problemen	29 mei	19.30 uur	maandag
7e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, materiaal , ruimte , voedsel, oplossen problemen	10 juli	19.30 uur	maandag
8e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, materiaal , ruimte , voedsel, oplossen problemen	14 augustus	11.00 uur	maandag
9e	Praktijk Controleren/beoordelen les volken op vitaliteit, afwijkingen, varroa, tolerantie, voedsel, oplossen problemen	11 september	19.30 uur	maandag

10e	Samenvatting theorie & praktijk, vragen mogelijkheid bedrijfsplan bijengezondheid	2 oktober	19.30 uur	maandag
11e	Presentatie bedrijfsplan bijengezondheid	9 oktober	19.30 uur	maandag

Uitvoering

Het uitgangspunt bij de drie theorie- en vier praktijklessen is een bedrijfsvoering die zorgt voor vitaliteit van het volk. We bespreken de omstandigheden die voor een volk risicovol zijn. Welke keuzes maakt de imker in verschillende situaties, en wat zijn daarbij de afwegingen en beslissingscriteria? Zoals bij varroamijten bestrijden: wel of nog niet, of misschien helemaal niet. En reizen naar een grote dracht of liever in de achtertuin blijven? Over de opstelling van de volken, het belang van voeren en wanneer. Diverse andere praktische vragen bij het vitaal houden van bijen.
Als het mogelijk is organiseren we een bezoek naar één van de bijenstanden of naar een vitaliserende dracht, bijvoorbeeld wilg of heide.

1. In de theorielessen begint het met goede preventiezorg voor de bijen. Hygiëne en voedsel als eerste, maar ook ziektegevoeligheid voortkomend uit genetische kenmerken van een volk. Vervolgens het kennen en herkennen van ziektebeelden, het oplossen van de ontstane misère. Tot slot hulpmiddelen en uitvindingen die de imker kunnen helpen bij het gezond houden van het bijenvolk.

1. In de praktijklessen werken we aan het vaststellen en oplossen van bijenziekten. We bekijken steeds een aantal bijenvolken en zoeken naar afwijkingen in bijen en broed, maar we willen ook juist de geheimen van vitale bijen ontdekken. Wanneer zien bijenvolken er goed uit? Tevens wordt hygiëne in de praktijk gebracht.

Bij het samen bezoeken van een bijenstand van een deelnemer kijken we kritisch in de kast en bespreken met elkaar wat we zagen. Bij het maken van een veldexcursie proberen we erachter te komen wat de betekenis is van bepaalde drachtplanten voor de bijen, de gevaren van een verkeerde opstelling van de volken in het veld, waarmee rekening te houden.

Geen vanzelfsprekendheid is het dat we bij de inspecties iets vinden, maar verschijnselen vanwege de varroa als grote veroorzaker van veel leed vinden we altijd, en vast ook nog wel iets anders. Bijenhouden is altijd verrassend.

De algemene doelstelling van de cursus bijengezondheid

- De kenmerken van een gezond en vitaal bijenvolk kennen.

- Het ontwikkelen van vaardigheden van imkers bij het kennen, herkennen en oplossen van bijenziekten.

- Weten welke mogelijkheden en methoden er zijn om ziektegevoeligheid en ziektedruk te voorkómen.

- Maatregelen, indien nodig, kennen om het volk weer in orde te krijgen dan wel afscheid te nemen, voordat de ziekte zich verspreidt over de gehele stand.
- Het maken van een jaarplan waar bijengezondheid in het bedrijfsplan wordt opgenomen.

Praktische doelstelling

1. Herkennen van gezonde bijen en afwijkingen in broed en bijen.

2. Bedrijfsvoering ontwikkelen en uitvoeren om bijenvolken gezond te houden zoals:

- Voedselstress vermijden

- Rotatie van materiaal

- Ontsmetten van materiaal

- Analyse van varroa en andere ziektes, en indien nodig bestrijden
- Analyse hygiënisch gedrag en hoe daar mee om te gaan

3. Trainen in het zoeken naar de meest voorkomende ziekteverschijnselen van bijen en broed.

- Kalkbroed

- EVB

- Varroa en de gerelateerde verschijnselen
- Nosema

4. De oplossingen kennen en maatregelen kunnen uitvoeren tegen de meest voorkomende ziekten.

5. Vast kunnen stellen van afwijkingen, ziekten en eigenschappen van volken aan het klinisch beeld, ondersteund met hulpmiddelen zoals:

- De pintest

- Een testkit voor EVB of AVB

- De poedersuikermethode of vergelijkbare methode
- Signalen in het volk en reacties van het volk op ingrepen

6. Kunnen interpreteren vanuit diverse signalen en het klinische beeld, of er sprake is van:

- weerbaarheid tegen of juist gevoeligheid voor ziekten

- hoge ziektedruk door bijvoorbeeld varroamijten

- besmetting van de meest algemenen virussen die het volk belagen

- een ernstige besmetting van EVB of AVB

- een ondeugdelijke moer of moerloosheid
- voedsel- of stuifmeeltekort

7. Weten wat er aan de hand is en kunnen ingrijpen indien noodzakelijk bij:

- voedselproblemen

- koninginnen problemen

- varroa problemen

- kalkbroed

- EVB (Europees Vuil Broed)

- DWV (Deformed Wing Virus)
- ABPV (Acute Bee Paralysis Virus)

8. Het maken van een bedrijfsplan waar de te benoemen aandachtspunten in de tijd aan de orde komen.

Wat weet je en kan je na het goed afsluiten van de cursus Bijengezondheid

- De belangrijkste uitgangspunten voor een gezonde bedrijfsvoering

- De ziektebeelden van de meest voorkomende bijenziekten herkennen

- Van meest voorkomende ziekten de oorzaak kennen

- De ingrepen voor het oplossen van een ziekte kennen en kunnen uitvoeren

- Kunnen vaststellen wat er met een volk aan de hand is door gebruik te maken van:
  de pintest, poedersuikermethode, testkit, mijtenval of andere analyses
- Aan de hand van analyse weten wat te doen bij verschillende omstandigheden gedurende het jaar.

Deelnemers en kosten

Iedereen met belangstelling kan deelnemen.
Deelnemers die een deelcertificaat willen behalen voor deze module moeten gediplomeerd basisimker zijn.
Minimale groepsgrootte 10 deelnemers.
Kosten € 110,-

Zie ook algemene voorwaarden

De cursus ‘Bijengezondheid’ wordt gegeven door: Herman Offerhaus, Willem Wouda en Sigis Sparenberg.

Voor opgave van de cursus ‘Bijengezondheid 2025’ vul onderstaand contactformulier in

In 2024 zal er geen cursus Bijengezondheid worden aangeboden.Echter, de modules Zwermregulering, Natuurlijk-imkeren en Productie-imker zullen wel doorgaan zoals gepland. Er zijn nog enkele plekken beschikbaar voor deze cursussen, dus we moedigen geïnteresseerden aan om zich snel aan te melden.